The Guardian yayınladığı bir makalede, 35 ülkeden oluşan Iter projesinin, bu proje temiz ve sınırsız enerji yaratma amacıyla yola çıkmıştı, tarihin 'en gecikmeli ve maliyeti en fazla şişen bilim projesi' olma yolunda ilerlediğini iddia etti.

Başlangıçta, Uluslararası Termonükleer Deney Reaktörü (Iter) projesi, güneşin enerjisini üreten atom füzyonunu gerçekleştirebilecek bir makine tasarlamayı hedefliyordu. Avrupa devletleri, Çin, Rusya ve ABD dahil 35 ülke, 6 milyar dolarlık bir başlangıç maliyetiyle Fransa'nın güneyindeki Saint-Paul-lez-Durance'da bu projeyi inşa etmeyi kabul etti. Çalışmalar 2010'da başladı ve 2020'ye kadar enerji üreten reaksiyonların gerçekleşmesi bekleniyordu.

Ancak, maliyet aşımları, Covid, kritik parçaların korozyonu, son dakika yeniden tasarımlar ve nükleer güvenlik yetkilileriyle yaşanan çatışmalar nedeniyle gecikmeler yaşandı ve Iter'in hazır olması on yıl daha sürecek görünüyor. Enerji üreten füzyon reaksiyonlarının 2039'a kadar gerçekleşmeyeceği açıklandı ve Iter'in bütçesi 20 milyar dolardan 25 milyar dolara yükselecek. Diğer tahminler, nihai maliyetin bu rakamı aşabileceğini ve Iter'in "tarihin en gecikmeli ve maliyeti en fazla şişen bilim projesi" olacağını öngörüyor.

Birçok özel şirket, daha kısa bir sürede füzyon reaktörleri oluşturma vaadinde bulunuyor. Bunlar arasında İngiltere'deki Tokamak Energy ve ABD'deki Commonwealth Fusion Systems bulunuyor. İngiltere Bilim ve Teknoloji Tesisleri Konseyi'nden füzyon uzmanı Robbie Scott, "Sorun şu ki, Iter çok uzun süredir devam ediyor ve çok fazla gecikme yaşandı, bu yüzden dünyanın geri kalanı ilerledi" dedi.